Матэматык. Член-карэспандэнт НАН Беларусі, рэктар ГДУ імя. Ф. Скарыны (1989–2000). Доктар фізіка-матэматычных навук, прафесар.
Нарадзіўся 3 ліпеня 1937 года ў г. Гомель. Скончыў з адзнакай Гомельскі педінстытут (1959) і паступіў у аспірантуру да акадэміка С. А. Чуніхіна. Пасля заканчэння аспірантуры 15 год працаваў у Гомельскім аддзяленні Інстытута матэматыкі АН БССР. У 1964 г. абараніў кандыдацкую дысертацыю, а ў 1969 г. - доктарскую дысертацыю па матэматыцы. У 1973 г. яму прысвоена званне прафесара. З 1977 г. – прарэктар па вучэбнай рабоце Гомельскага дзяржаўнага ўніверсітэта. У 1989-2000 гг. працаваў рэктарам гэтага ўніверсітэта, пасля ўзначальваў кафедру алгебры і геаметрыі. У 1980 г. Л. А. Шамяткоў быў абраны членам-карэспандэнтам Акадэміі навук БССР.
Тэматыка навуковых даследаванняў Леаніда Аляксандравіча звязана пераважна з тэорыяй канчатковых груп, якая, паводле выказвання яго настаўніка С. А. Чуніхіна, з'яўляецца "трамплінам і творчай лабараторыяй для алгебры ў цэлым". У 1947 г. ленінградскі матэматык, член-карэспандэнт АН СССР Д. К. Тадэеў устанавіў прынцыповую магчымасць апісання канчатковых недысперсіўных адрозных груп парадку pnq і паставіў задачу аб справядлівасці гэтага выніку для адрозных груп адвольнага парадку. Гэта задача была паспяхова вырашана Л. А. Шамятковым. Іншы вынік, які прынёс яму шырокую вядомасць, звязаны з праблемай існавання дапаўненняў да нармальных падгруп (яго тэарэма ўвайшла ў манаграфічную літаратуру і шырока выкарыстоўваецца матэматыкамі розных краін свету).
Нельга не адзначыць такую асаблівасць навуковай дзейнасці Леаніда Аляксандравіча, як генераванне новых ідэй і пастаноўка новых праблем, якія стымулююць развіццё алгебраічнай навукі. У манаграфіі Л. А. Шамяткова "Фармацыі канчатковых груп" (Масква, 1978) было пастаўлена 26 адкрытых праблем, большасць з якіх да цяперашняга часу вырашаны. У манаграфіі "Фармацыі алгебраічных сістэм" (Масква, 1989), напісанай Л. А. Шамятковым сумесна з яго вучнем А. Н. Скібой, было сфармулявана больш за два дзясяткі праблем, рашэннем якіх займаліся айчынныя і замежныя матэматыкі. Яшчэ адна асаблівасць школы Л. А. Шамяткова - гэта бесперапыннае пашырэнне тэматыкі даследаванняў, пошук прыкладанняў знойдзеных вынікаў і метадаў да вывучэння алгебраічных сістэм адвольнай прыроды.
Л. А. Шамяткоў падтрымліваў навуковыя кантакты з вучонымі многіх краін свету. Універсітэты Германіі, Вялікабрытаніі, Італіі, Іспаніі, Францыі, Кітая запрашалі яго для чытання лекцый. Вядомы нямецкі матэматык В. Гашуц пасля выхаду на пенсію падарыў сваю навуковую матэматычную бібліятэку Гомельскаму ўніверсітэту ў знак прызнання заслуг Гомельскай алгебраічнай школы, якая кіруецца Л. А. Шамятковым.
За дзесяць гадоў, калі Шамяткоў быў рэктарам, ва ўніверсітэце было абаронена 25 доктарскіх і 125 кандыдацкіх дысертацый, былі адкрыты парады па абароне дысертацый па пяці спецыяльнасцях. Сам Л. А. Шамяткоў з 1995 г. узначальваў доктарскую раду па спецыяльнасці "Матэматычная логіка, алгебра і тэорыя лікаў". У гэтай радзе за час яе існавання абаронена 10 доктарскіх і 68 кандыдацкіх дысертацый. У 2002 годзе Го Вэньбінь, кітайскі вучань Л. А. Шамяткова, абараніў у Гомелі доктарскую дысертацыю і зараз узначальвае ўласную навуковую школу ва ўніверсітэце навукі і тэхналогіі ў горадзе Хэфэй (Кітай).
У 1993 г. Л. А. Шамяткоў быў абраны акадэмікам Міжнароднай акадэміі навук вышэйшай школы (Масква), а ў 1994 г. – акадэмікам Беларускай акадэміі адукацыі.
Леанід Аляксандравіч Шамяткоў стварыў новы навуковы напрамак - тэорыю фармацый алгебраічных сістэм. Вырашыў праблему пераліку канчатковых адрозных груп, пастаўленую Д.К. Фаддзеевым у 1947 г., праблему дапаўняльнасці нармальных падгруп, пастаўленую нямецкім матэматыкам Г. Віландтам на Эдынбургскім матэматычным кангрэсе ў 1958 г. У тэорыі фармацый ім дадзена рашэнне такіх буйных праблем, як фармацыйная стабільнасць, знешняя характарызацыя звышвырашальныя і інш. даследаванні фармацый.
Матэматыка - справа, якому Л.А. Шамяткоў без перабольшання прысвяціў усё сваё жыццё. Але ў ёй заўсёды было месца і для каханай сям'і: жонкі Алы Міхайлаўны, дзвюх дачок і пецярых унукаў. Акрамя гэтага, усё жыццё Леаніда Аляксандравіча суправаджала музыка. Ён быў выдатным піяністам, выканаўцам і акампаніятарам. "Музіцыраванне – амаль прафесійнае якасць матэматыкаў", – сцвярджаў навуковец. Ён адкрыў гэтую якасць у акадэміку А.І. Мальцаве, музіцыраваў разам з прафесарам В. Гашуцам, усе памятаюць яго віртуозныя вакальна-фартэпіянныя дуэты з прафесарамі Х. Відлінг (Германія) і Г. Барлета (Італія), а запісы сумесных выступленняў з заслужанай артысткай Беларусі Г. Паўлёнак запоўнілі.
Аўтар каля 100 навуковых прац, у тым ліку 3 манаграфій.
Узнагароджаны ордэнамі Працоўнага Чырвонага Сцяга (1986), Святога роўнаапостальнага Вялікага Князя Уладзіміра (1999), Францыска Скарыны (2002), медалямі. Ганаровы грамадзянін горада Гомеля (2002).
Памёр 24 сакавіка 2013 году.
У 2014 годзе ў Гомелі адкрылі мемарыяльную дошку ў памяць пра Леаніда Шамяткова. Яе размясцілі на адным з карпусоў Гомельскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Францыска Скарыны.
Математик. Член-корреспондент НАН Беларуси, ректор ГГУ им. Ф. Скорины (1989–2000). Доктор физико-математических наук, профессор.
Родился 3 июля 1937 года в г. Гомель. Окончил с отличием Гомельский пединститут (1959) и поступил в аспирантуру к академику С. А. Чунихину. После окончания аспирантуры 15 лет работал в Гомельском отделении Института математики АН БССР. В 1964 г. защитил кандидатскую диссертацию, а в 1969 г. – докторскую диссертацию по математике. В 1973 г. ему присвоено звание профессора. С 1977 г. – проректор по учебной работе Гомельского государственного университета. В 1989–2000 гг. работал ректором этого университета, после возглавлял кафедру алгебры и геометрии. В 1980 г. Л. А. Шеметков был избран членом-корреспондентом Академии наук БССР.
Тематика научных исследований Леонида Александровича связана преимущественно с теорией конечных групп, которая, по высказыванию его учителя С. А. Чунихина, является "трамплином и творческой лабораторией для алгебры в целом". В 1947 г. ленинградский математик, член-корреспондент АН СССР Д. К. Фаддеев установил принципиальную возможность описания конечных недисперсивных разрешимых групп порядка pnq и поставил задачу о справедливости этого результата для разрешимых групп произвольного порядка. Эта задача была успешно решена Л. А. Шеметковым. Другой результат, принесший ему широкую известность, связан с проблемой существования дополнений к нормальным подгруппам (его теорема вошла в монографическую литературу и широко используется математиками разных стран мира). В 2010 г. в статье, опубликованной в журнале "Фундаментальная и прикладная математика" (МГУ), Л. А. Шеметков завершил разработку метода локального задания формаций. В 2011 г. в статье, опубликованной в "Докладах РАН", им была доказана возможность построения формационных подгрупп с помощью префраттиниевых подгрупп.
Нельзя не отметить такую особенность научной деятельности Леонида Александровича, как генерирование новых идей и постановка новых проблем, стимулирующих развитие алгебраической науки. В монографии Л. А. Шеметкова "Формации конечных групп" (Москва, 1978) было поставлено 26 открытых проблем, большинство из которых к настоящему времени решены. В монографии "Формации алгебраических систем" (Москва, 1989), написанной Л. А. Шеметковым совместно с его учеником А. Н. Скибой, было сформулировано более двух десятков проблем, решением которых занимались отечественные и зарубежные математики. Еще одна особенность школы Л. А. Шеметкова – это непрерывное расширение тематики исследований, поиск приложений найденных результатов и методов к изучению алгебраических систем произвольной природы.
Л. А. Шеметков поддерживал научные контакты с учеными многих стран мира. Университеты Германии, Великобритании, Италии, Испании, Франции, Китая приглашали его для чтения лекций. Известный немецкий математик В. Гашюц после выхода на пенсию подарил свою научную математическую библиотеку Гомельскому университету в знак признания заслуг Гомельской алгебраической школы, руководимой Л. А. Шеметковым.
За десять лет, когда Шеметков был ректором, в университете было защищено 25 докторских и 125 кандидатских диссертаций, были открыты советы по защите диссертаций по пяти специальностям. Сам Л. А. Шеметков с 1995 г. возглавлял докторский совет по специальности "Математическая логика, алгебра и теория чисел". В этом совете за время его существования защищено 10 докторских и 68 кандидатских диссертаций. В 2002 году Го Вэньбинь, китайский ученик Л. А. Шеметкова, защитил в Гомеле докторскую диссертацию и сейчас возглавляет собственную научную школу в университете науки и технологии в городе Хэфэй (Китай).
В 1993 г. Л. А. Шеметков был избран академиком Международной академии наук высшей школы (Москва), а в 1994 г. – академиком Белорусской академии образования.
Леонид Александрович Шеметков создал новое научное направление - теорию формаций алгебраических систем. Решил проблему перечисления конечных разрешимых групп, поставленную Д.К. Фаддеевым в 1947 г., проблему дополняемости нормальных подгрупп, поставленную немецким математиком Г. Виландтом на Эдинбургском математическом конгрессе в 1958 г. В теории формаций им дано решение таких крупных проблем, как формационная стабильность, внешняя характеризация сверхразрешимости и др. Развил функциональные и решеточные методы исследования формаций.
Математика – дело, которому Л.А. Шеметков без преувеличения посвятил всю свою жизнь. Но в ней всегда было место и для любимой семьи: жены Аллы Михайловны, двух дочерей и пятерых внуков. Кроме этого, всю жизнь Леонида Александровича сопровождала музыка. Он был прекрасным пианистом, исполнителем и аккомпаниатором. «Музицирование – почти профессиональное качество математиков», – утверждал ученый. Он открыл это качество в академике А.И. Мальцеве, музицировал вместе с профессором В. Гашюцем, все помнят его виртуозные вокально-фортепианные дуэты с профессорами Х. Видлинг (Германия) и Г. Барлетто (Италия), а записи совместных выступлений с заслуженной артисткой Беларуси Г. Павленок заполнили целый диск.
Автор около 100 научных трудов, в том числе 3 монографий.
Награжден орденами Трудового Красного Знамени (1986), Святого Равноапостольного Великого Князя Владимира (1999), Франциска Скорины (2002), медалями. Почетный гражданин города Гомеля (2002).
Умер 24 марта 2013 года. В 2014 году в Гомеле открыли мемориальную доску в память о Леониде Шеметкове. Её расположили на одном из корпусов Гомельского государственного университета имени Франциска Скорины.