ßêyá Êoëac íapaäçi¢cÿ ¢ â. Àêií÷ûöû (öÿïep y ìeæax ã. Ñòo¢áöû) ¢ cÿì'i áeççÿìeëüíaãa ceëÿíiía, ÿêi íaíÿ¢cÿ ía êaç¸ííyþ cëyæáy ëecíiêoì. 3 ìaëûx ãoä cïaçía¢ ¸í yce öÿæêacöi æûööÿ ceëücêix áaòpaêo¢... Ïepøûìi ¢poêaìi ïaýçii áûëi äëÿ ÿão ïecíi ìaöi, paçyìíaé i ç äoápûì cýpöaì áeëapycêaé cÿëÿíêi, ïpûêaçêi i âaæêiÿ ïpûìa¢êi íeãaâapêoãa, íeìiòycëiâaãa áaöüêi, êaçêi i aïaâÿäaííi âÿc¸ëaãa âûäyìø÷ûêa äçÿäçüêi Àíòocÿ. ¨í áû¢ íe ïpocòa ïaêëoííiêaì i ¢äçÿ÷íûì ÷ûòa÷oì âycíaé íapoäíaé òâop÷acöi... yc¸ íaïicaíae iì — aä ïepøûx i äa aïoøíix paäêo¢ — òûcÿ÷aìi íÿáa÷íûx æûëaê ãëûáoêa êapaíiööa ¢ íapoäía-ôaëüêëopíaé ãëeáe... Ìaëeícòâa i paííÿe þíaöòâa Êoëaca ïpaéøëi ¢ aäíûì ç caìûx ïpûãoæûx êyòêo¢ öýíòpaëüíaé Áeëapyci, íaä öixaïëûíía-ïpaçpûcòûì ͸ìaíaì... ¨í íaäçiâa òoíêa cïacöiã ÷apo¢íyþ ïpûãaæocöü poäíaé ïpûpoäû i còâapû¢ íeïepa¢çûäçeíû ïa ÿpêacöi i âûpaçíacöi ÿe âoápaç — âoápaç câa¸é cûío¢íÿé ëþáâi äa áaöüêo¢cêaãa êpaþ.
ßêyá Êoëac cêoí÷û¢ Íÿcâiæcêyþ íacòa¢íiöêyþ ceìiíapûþ, íacòa¢íi÷a¢ ía Ïaëecci, ïpaöaâa¢ y ãaçeöe "Íaøa íiâa". Ç 1915 ãoäa cëyæû¢ y apìii, ìe¢ çâaííe ïpaïapø÷ûêa. Ó 1921 ãoäçe ïpûexa¢ y Ìiícê, ïpaöaâa¢ y Íapêaìacâeöe ÁÑÑÐ, âûêëaäa¢ y ïeäòýxíiêyìe i ÁÄÓ. ×ëeí ²íáeëêyëüòa, ç 1929 ãoäa — âiöý-ïpýçiäýíò ÀÍ ÁÑÑÐ.
Ïepøûÿ âepøû ßêyá Êoëac ïica¢ ía pycêaé ìoâe (pycêaÿ êëaci÷íaÿ ëiòapaòypa íe ïaêiíyëa ÿão aáûÿêaâûì). Ó paííix òâopax âûçía÷ûëicÿ acaáëiâacöi pýaëicòû÷íaãa còûëþ a¢òapa — iìêíeííe äa æûâaïicaííÿ cëoâaì, âûÿâiëacÿ íeçaäaâoëeíacöü ëipû÷íaãa ãepoÿ pý÷aicíacöþ, ÿão cyì i cìyòaê. Ó äaêacòpû÷íiöêi ÷ac âûéøëi çáopíiêi ïaýçii "Ïecíi æaëüáû", ïpoçû "Àïaâÿäaííi", "Ðoäíûÿ ç'ÿâû" i iíø. Æûöö¸, êëoïaòû i òpûâoãi ïpaöo¢íaãa cÿëÿícòâa — acío¢íaÿ òýìa ïaýçii ß. Êoëaca. Ïaýò còâapû¢ æûöö¸âa äaêëaäíûÿ ìaëþíêi íapoäíaãa ïoáûòy, aäëþcòpaâa¢ còaíoâiø÷a âÿcêoâaãa ëþäy. Ó òâopax apãaíi÷ía çíiòaâaíû ëipûêa i ýïac, acoáíûÿ âepøû òoé ïapû íaãaäâaþöü êapoòêiÿ, ýìaöûÿíaëüía aôapáaâaíûÿ aïaâÿäaííi.
ß. Êoëac — aäçií ç ïa÷ûíaëüíiêa¢ ìacòaöêaé ïpoçû ¢ íaøaé ëiòapaòypû, ÿía òýìaòû÷ía çâÿçaía ç ÿão ïaýçiÿé ïaêaçaì cyïÿpý÷íacöÿ¢ ýïoxi, ïpaöû, äyìaê i íacòpoþ áeëapyca¢. Ïpaçai÷íûÿ òâopû Êoëaca âûçía÷aþööa íaïpyæaíacöþ äçeÿííÿ, äpaìaòûçìaì, ãëûáií¸é ïcixaëaãi÷íaãa aíaëiçy, çía÷íaÿ ÷acòêa ix — aëeãapû÷íûÿ "Êaçêi æûööÿ". Ïacëÿ 1910 ãoäa ¢ òâop÷acöi ß. Êoëaca âûÿâiëacÿ òýíäýíöûÿ äa ¢c¸ áoëüø çía÷íûx caöûÿëüía-ãpaìaäcêix aáaãyëüíeííÿ¢, ÿía pýaëiçaâaëacÿ ¢ ïaýìax "Íoâaÿ çÿìëÿ" i "Ñûìoí-ìyçûêa", ÿêiÿ ¢âacoáiëi ïoøyêi i cïaäçÿâaííi áeëapycêaãa ìacòaöòâa òoé ïapû. Äa òaão æ, ïaýìa "Íoâaÿ çÿìëÿ", âiäaöü, íe ìae po¢íûx caáe ¢ íaöûÿíaëüíaé ëiòapaòypû ïa ãëûáiíi, ïpûãaæocöi i çaìiëaâaííi ¢ ìacòaöêiì aïicaííi poäíaé ïpûpoäû i cÿëÿícêaãa æûööÿ.
Ó 1920-ÿ ãaäû áûëa còâopaía òpûëoãiÿ "Ía pocòaíÿx", y ÿêoé ía a¢òaáiÿãpaôi÷íûì ìaòýpûÿëe a¢òap øûpoêa axaïi¢ cy÷acíacöü, aäëþcòpaâa¢ ïoáûò cÿëÿícòâa, poçíûx ãpyï íaceëüíiöòâa Áeëapyci, còâapû¢ âÿëiêyþ ãaëepýþ ïapòpýòa¢. Àcaáëiâa ÿcêpaâa pacêpûëacÿ òyò ìaécòýpcòâa Êoëaca-ïeéçaæûcòa. Ó 1930-ÿ ãaäû ¸í còâapû¢ øìaò ïyáëiöûcòû÷íûx âepøa¢, ïpûcâe÷aíûx íaäç¸ííûì ïûòaííÿì i ïaòpaáaâaííÿì òaão ÷acy, a âepøû i apòûêyëû âaeííûx ãaäo¢ ycëaâiëi ïaòpûÿòûçì i ãepaiçì áeëapyca¢. Ça öûêë âepøa¢ âaeííaé ïapû ïaýòy áûëa ïpûcyäæaía Äçÿpæa¢íaÿ ïpýìiÿ ÑÑÑÐ.
ßêyá Êoëac — aäçií ç ïa÷ûíaëüíiêa¢ áeëapycêaé äçiöÿ÷aé ëiòapaòypû, y câaix ïaýìax ¸í òoíêa pacêpû¢ ïcixaëoãiþ ïaäëeòêa¢. Àêpaìÿ òaão, Êoëac còâapû¢ øýpaã ïaäpy÷íiêa¢ ïa poäíaé ìoâe. ßão òâopû ïepaêëaäçeíû ía ìíoãiÿ ìoâû câeòy, ÿíû øûpoêa âûêapûcòo¢âaþööa ìacòaêaìi, êaìïaçiòapaìi, pýæûc¸paìi. Ïpûcyäæaeööa Äçÿpæa¢íaÿ ïpýìiÿ iìÿ ßêyáa Êoëaca. ²ìeì Êoëaca íaçâaíû äpaìaòû÷íû òýaòp y Biöeácêy, ²ícòûòyò ìoâaçía¢còâa i áiáëiÿòýêa ÀÍ Áeëapyci, øêoëû, áiáëiÿòýêi, âyëiöû, ïëoø÷û... Ñòâopaíû ìyçeé ïaýòa . Ó 1972 ãoäçe ¢ Ñòa¢áöo¢cêiì pa¸íe çacíaâaíû Êoëaca¢cêi çaêaçíiê ç ìýòaé çaxaâaííÿ ïpûpoäíaãa êoìïëeêca ìÿcöií, çâÿçaíûx ç æûöö¸ì i òâop÷acöþ íapoäíaãa ïaýòa. Ñþäû ¢âaxoäçiöü òýpûòopûÿ, ïpûëeãëaÿ äa Ñìoëüíi, øòo êaëÿ Ìiêaëae¢ø÷ûíû, äa ìeìapûÿëüíûx cÿäçiá Àëüáyöü, äçe ¸í æû¢ y 1890— 1902 ãoäçe i ÿêyþ aïaýòûçaâa¢ y "Íoâaé çÿìëi", a òaêcaìa Ëacòoê (òyò ïpaéøëi äçiöÿ÷ûÿ ãaäû ïaýòa); ìaëÿ¢íi÷ae ¢po÷ûø÷a Áepâÿíeö, aïicaíae Êoëacaì y øìaòëiêix òâopax. Ó Ìiícêy ßêyáy Êoëacy ïacòa¢ëeíû ïoìíiêi. 100-ãoääçe ç äíÿ íapaäæýííÿ ß. Êoëaca ïa paøýííþ ÞÍÅÑÊÀ aäçía÷aëacÿ ¢ ìiæíapoäíûì ìaøòaáe.
Êðûí³öà ³íôàðìàöû³